Kranten artikelen over linkshandigen 2003

Haardracht en ‘handigheid’
De Amerikaanse onderzoeker Amar Klar beweert dat bij rechtshandige mensen
de richting van de haargroei meestal rechtsom, met de klok mee is.
Hij beweert dat er een genetische achtergrond is voor dit verschijnsel
en is op zoek naar het gen dat er verantwoordelijk voor zou zijn.
Amar Klar werkt bij het Amerikaanse nationale centrum voor kankeronderzoek
in Frederick, Maryland, waar hij onderzoek doet op het gebied van de genetica.
Hij probeert onder andere vast te stellen of er genetische achtergronden zijn
voor het optreden van bepaalde asymmetrische celdelingen. Ook de genetica van
(links)handigheid interesseert hem. Het kan mogelijk kennis opleveren die van
belang is voor het kankeronderzoek.

Klar en zijn medewerkers bespiedden mensen op vliegvelden en in winkelcentra
op haardracht en handgebruik en stelden vast dat bij 95% van de rechtshandigen
het haar rechtsom op hun hoofd gedrapeerd was. Bij linkshandigen en ambidexters
(‘tweehandigen’) kwam links- en rechtsdraaiend haar evenveel voor.

Klar postuleert in het tijdschrift Genetics het bestaan van een gen dat
in twee varianten voorkomt die ‘rechts’ of ‘toevallig’ coderen. Mensen met
een of twee exemplaren van de rechtse variant zijn dan rechtshandig, met
rechtsomliggend haar. Mensen met twee toevallige varianten hebben een 50/50
verdeling op zowel haardracht als ‘handigheid’. Klar is nu op zoek naar zo’n gen.

Geneticus Ralph Greenspan van het Instituut voor Neurowetenschappen in San Diego,
Californië, noemt Klars idee in een commentaar voor Nature Science Update ‘opwindend’.
Hij suggereert dat een gen dat verantwoordelijk is voor asymmetrische celdeling in
de allereerste stadia van een embryo verantwoordelijk zou kunnen zijn voor allerlei
asymmetrische aspecten van het menselijk lichaam.

Of het werkelijk om één enkel gen gaat valt overigens te betwijfelen, zo argumenteren
andere onderzoekers. Niet zelden zijn meerdere genen samen verantwoordelijk voor het
overdragen van erfelijke aspecten, dus wellicht ook bij (links)handigheid.

Overigens is ook de discussie over de genetische achtergrond van de voorkeur voor
het gebruik van de linker- danwel rechterhand nog lang niet beslist. Er zijn
bevolkingsonderzoeken die aanwijzingen voor een genetische achtergrond opleveren.
Een spectaculair voorbeeld is ook dat van de Schotse Kerr-clan die grotendeels
linkshandig bleek te zijn. In hun kastelen zijn zelfs wenteltrappen te vinden die
‘verkeer-om’ spiraliseren zodat linkshandige strijders er beter op uit de voeten
zouden kunnen.

Aangezien het daarentegen ook regelmatig voorkomt dat twee linkshandige ouders
kinderen krijgen met een voorkeur voor de rechterhand, valt er ook veel te zeggen
voor de theorie dat het vooral om aangewend of aangeleerd gedrag gaat. Amar Klar
heeft daar een antwoord op: hij stelt dat als linkshandigen het ’toevals’gen aan
hun kinderen overdragen, het lot bepaalt welke voorkeur deze hebben. Rechtshandigheid
behoort dan tot de mogelijkheden. Dit toevalsgen verklaart ook waarom identieke
tweelingen niet altijd dezelfde voorkeurshand hebben.

kennislink.nl 10 september 2003
---------------------------------------

Gebruiksvoorwerpen voor de 1,5 miljoen linkshandigen op internet te koop
Sinds 1999 bestaat de linkshandigensite op het internet.
Op de site zijn producten voor linkshandigen, zoals vulpennen,
muizen voor de pc en scharen, te koop. Nederland telt zo`n
1,5 miljoen linkshandigen.

Ondanks dit toch niet geringe aantal zijn de meeste producten
voor linkshandigen in een doorsnee winkel nauwelijks te vinden.
Eigenaar van de site linkshandigenshop.nl, Rene Bosch, heeft al
zo`n 75 producten verzameld. De meest verkochte artikelen voor
linkshandigen zijn achtereenvolgens: schaar, blikopener,
dunschiller, vulpen, pollepel, maatbeker, snoeischaar,
zakmes, toetsenbord en muis voor de pc.

In het Verenigd Koninkrijk is meer aandacht voor de
linkshandige medemens. Daar is een actieve internationale
`Left-Handers Club` met 28.000 leden. Deze club heeft
13 augustus uitgeroepen tot Left-Handers Day met als
doel deze dag de rechthandige meerderheid eens de
frustratie van linkshandigen te laten ervaren.

Algemeen dagblad 14 augustus 2003
---------------------------------------

Linkshandige kinderen scholen zich vaak onbewust om

De omscholing van linkshandigen naar de rechterhand wordt beschouwd als het toebrengen van een lichamelijk letsel en is in vele scholen verboden. Vaak gaan kinderen door het nabootsen van leeftijdsgenootjes echter onbewust zelf het gebruik van hun rechterhand stimuleren, wat tot ernstige psychologische stoornissen kan leiden.

Woensdag vindt de werelddag voor linkshandigen plaats. Volgens het ministerie van Onderwijs en Cultuur in Beieren is 25 tot 30 procent van de bevolking linkshandig, maar Thomas Noll van het eerste Duitse adviesbureau voor linkshandigen in München denkt dat het percentage in werkelijkheid veel hoger ligt. "Wij schatten het aantal linkshandigen op 50 procent, omdat veel rechtshandige mensen als jong kind linkshandig waren", meent Noll.

Zijn achtjarige dochter Judith bijvoorbeeld schoolde zichzelf om tot rechtshandige. Woedeaanvallen waren het gevolg, maar de onbewuste transformatie kan ook minderwaardigheidscomplexen in de hand werken. "Linkshandigen die onbewust de rechterhand gebruiken, groeien niet op natuurlijke wijze op. Motorisch hebben ze niet dezelfde kwaliteiten als hun speelkameraden en ze worden dan ook vaak uitgelachen. Dat zorgt voor een gevoel van frustratie", stelt Noll. Problemen met lezen en schrijven of stotteren worden eveneens geciteerd.

Na een nieuwe omscholing naar de linkerhand zijn de woedeaanvallen van Judith inmiddels getemperd. Die omscholingen moeten volgens Noll echter professioneel begeleid worden. "Anders maakt men meer kapot dan dat er geholpen wordt. Alle symptomen van de omscholing naar de rechterhand kunnen immers opnieuw optreden".

Om aan de problemen van linkshandigen meer ruchtbaarheid te geven, wordt sinds 1976 op 13 augustus de internationale dag van de linkshandigen gevierd. In de Verenigde Staten gebeurt dat steeds met sportwedstrijden, in Japan wordt een bowlingwedstrijd voor linkshandige spelers georganiseerd en ook in Groot-Brittannië staan een aantal evenementen op touw. In andere Europese landen is de dag minder bekend.

www.gva.be 12 augustus 2003
---------------------------------------